آنچه در ادامه میآید، نقدی بر طرح تحول سلامت از دریچهی نظام پاداش به موفقیتهای کوتاهمدت است.
نظام انگیزشی پاداش به موفقیتهای کوتاهمدت مدیران را تشویق میکند که دست به اقداماتی بزنند که درکوتاهمدت نتایج ملموس و مناسبی داشته باشد، درحالی که ممکن است این نوع فعالیتها در بلندمدت منجر به نتایج مخربی گردد. ازسوی دیگر تعیین مشوق برای موفقیت در کوتاهمدت بدون متضرر شدن مدیران از عدم موفقیت، باعث میشود که مدیران فعالیتهای با ریسک بالایی را انتخاب کنند که احتمال شکست در آنها زیاد است. این رویداد در برنامههای اصلاح نظام سلامت کشور نیز بسیار اتفاق افتاده و منجر به اجرای مقطعی بسیاری از برنامههای شکست خورده شده است.
یکی از مثالهای اخیر این اتفاق، طرح تحول سلامت است. امروز که وزیر بهداشت اعلام کرد «محاسبات در عمل درست در نیامد»1 باید گفت مگر کم بودند افرادی که غلط بودن این محاسبات را در همان ابتدای امر نشان میدادند؟ مدیرانی باقی ماندهاند که برای آن اشتباهی که کردهاند تشویقهای فراوان شدهاند امّا هیچگاه جریمه نخواهند شد. امروز که وزارت بهداشت در حال عقبنشینی از طرح شکست خورده خویش است. برای کاهش هزینهها نه از خاطیان اصلی که از مردم شروع کرده است.
اگر طرح تحول سلامت ویژگیهای مثبتی داشت، در حوزهی افزایش پوشش بیمهای بود که توانست مردمی که بدون بیمه بودند را در چتر حمایتی خویش قرار دهد؛ و اگر این طرح ایراداتی داشت در ریخت و پاشها و بذل و بخششهای وزارت بهداشت به کسانی بود که مستحق نبودند. و امّا حالا دیواری کوتاهتر از مردم برای جریمه کردن و کاهش دادن هزینهها پیدا نمیشود.