پنس | پایشگر نظام سلامت

روز گذشته چند گواهی حق ویزیت توسط برخی فعالین رسانه‌ای در توییتر منتشر شد که خبر از ویزیت‌های 70 و 75 هزار تومانی و حتی 90 هزار تومانی می‌داد. برخی افراد با ابراز همدردی از تجارب مشابه خود گفته و از ویزیت‌های 150 هزار تومانی نیز سخن گفتند. تجربه‌ی مشابهی در امریکا رخ داده است که در مقاله‌ی «Crowdsourcing healthcare costs: Opportunities and challenges for patient centered price transparency» مورد بررسی قرار گرفته است و بخشی از آن در ادامه می‌آید.

سال 2015 شخصی رسید 55 هزار دلاریِ بیمارستان برای عمل آپاندیس را در اینترنت به اشتراک گذاشت که علاوه بر بازدید و بازخورد زیاد مردم، اکثر افراد ضمن ابراز همدردی خاطرات مشابهی را به اشتراک گذاشتند؛ با این وجود، مبلغ مذکور برای یک فرد آگاه از هزینه‌ها تعجب آور نیست. با توجه به فاصله بین هزینه‌ها و پرداخت از جیب، روش‌های نوینی در شفافیت در حال شکل‌گیری هستند. جمع سپاری مکانیسمی تست نشده است که ممکن است بتواند این مشکل را حل کند.

جمع‌سپاری تلفیقی از «جمعیت» و «برون‌سپاری» و به معنای درخواست از عموم مردم برای جمع‌آوری داده یا حل یک مسئله است. جمع‌سپاری بستری را فراهم می‌کند تا اطلاعات مربوط به هزینه‌های واقعی را از خود بیماران به‌دست آوریم. بیماران هم‌اکنون نیز اطلاعات پزشکی خود و هزینه‌های مربوط به آن را در امریکا به صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارند. استفاده از جمع‌سپاری در ردیابی آنفولانزا، یافتن تجهیزات اورژانسی و آموزش تشخیص مالاریا موفق بوده است. چنین تجارب موفقی از جمع‌سپاری در حوزه بهداشت و درمان و همچنین توجه جامعه به هزینه‌های درمانی، فرصتی را برای جمع‌سپاری در این زمینه فراهم میکند.

برای مثال می‌توان از بیماران تقاضا کرد تصویری از مقدار عرفی و مقدار رسید هزینه‌های خدمات درمانی خود را بارگذاری کنند، اطلاعات این رسیدها به صورت حداقلی مفیدتر از هزینه‌های بیمارستان به تنهایی خواهد بود. این اطلاعات را می‌توان در نرم افزاری به صورت بی‌نام گردآوری و برحسب نوع پرداخت‌کننده و عمل صورت گرفته دسته‌بندی کرد. سایت clearhealthcosts.com مثالی از جمع‌سپاری است که از ترکیب گزارش‌های خبری، داده‌های دسته‌ای و داده‌های بی نام درباره هزینه‌های درمانی استفاده میکند تا فهرستی از هزینه‌های پرداخت از جیب برای ۷ شهر را گردآوری کند. سایت pricinghealthcare.com نیز اهداف مشابهی دارد. در کالیفرنیا نیز دو پایگاه رسانه‌ی عمومی، پروژه‌ی جمع‌سپاری شده Pricecheck را اجرا کردند.

باید توجه داشت که اکثر پزشکان ایران با نرخ‌های مصوب و برخی حتی با ویزیت‌های 25 هزار تومان و کمتر طبابت می‌کند. شفافیت به معنای دیده شدن این پزشکان متخصص نیز هست. شفافیت قیمت خدمات درمانی به معنای مچ‌گیری از افرادی که قیمت بیشتری درخواست می‌کنند نیست. بلکه به معنای ایجاد فضای شفافیت و رقابت در قیمت و کیفیت خدمات تمام پزشکان است تا مردم پیش از دریافت خدمت از مبلغی که باید پرداخت کنند مطلع باشند. این «حق» هر خریداری است که بداند چه کالاهایی و با چه کیفیت و قیمتی در بازار وجود دارد تا بتواند «انتخاب» کند. در صورتی که این اطلاعات و شفافیت در بازار سلامت وجود نداشته باشد عملاً راه برای انحصار باز شده و حق انتخاب از بیماران صلب می‌شود.

رویدادهایی از این دست به جای آنکه رنگ و بوی سیاسی گرفته یا صرفاً به نا امیدی و گلایه منجر شوند باید توسط فعالین اجتماعی و رسانه‌ای به عنوان موقعیتی برای ایجاد سازوکارهای جمع‌سپاری و اصلاح ساختار دیده شوند. حتی استارتاپ‌ها می‌توانند برای این چالش‌ها راهکارهایی با اهداف تجاری ارائه نمایند.